ក្នុងរយៈពេលរាប់ពាន់ឆ្នាំកន្លងមកនេះវិទ្យា សាស្ត្រនិងបច្ចេកទេសនៃការបង្រៀន និងរៀន ព្រមទាំងសម្ភារៈសិក្សាមិនទាន់មានដូចបច្ចុប្បន្ននេះទេ។ បានសេចក្តីថា ឯកសារសៀវភៅប្រដាប់ សរសេរនិងរូបថតនៅមិនទាន់មាន ម្ល៉ោះហើយ ដូនតាខ្មែរបុរាណចង់បានស្នាដៃតម្កល់ទុកសម្រាប់ទុកប្រាប់កូនចៅឬហៅថា ទុកឲ្យកូនចៅបានរៀនមានចំណេះដឹងនោះ មានតែ កសាងឃ្លាំងជាមរតកវប្បធម៌ គឺប្រាង្គប្រាសាទ បុរាណជាកន្លែងរៀនប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព នៃកូនចៅខ្មែរគ្រប់ជំនាន់?
តាមការកត់សម្គាល់ជាទូទៅបានឲ្យដឹង ថា បុព្វបុរសខ្មែរមានការច្នៃប្រឌិតអំពីថ្មនេះ ហើយដែលជាសម្ភារៈសម្រាប់សិក្សាបានយូរអង្វែងនិងមានប្រសិទ្ធភាពនោះ។ ជាពិសេស ថ្មជាសម្ភារៈរឹងមាំនិងមានស្នាមគំនូសជាប់បានយូរដូចពាក្យចាស់បានពោលតមកថា៖ "ឲ្យ កាប់ថ្មចំណាំ" ព្រោះស្លាកស្នាមនៅលើថ្មគឺជា ភស្តុតាងឬជាសាក្សីដែលមិនងាយរលប់នោះ ឡើយ។ ជាក់ស្តែងគេឃើញសិលាចារឹកគឺការ សរសេរអក្សរបង្កើតបានជាអត្ថបទតាមរយៈ បណ្ដាំផ្ញើនិងការជូនពរ ឬជាព័ត៌មាននានាព្រម ទាំងជាបណ្ដាសា ហើយក៏មានពាក្យសម្បថផង នោះ វាជាសំណេរនៅលើថ្មដែលមានការគង់ វង្សដល់បច្ចុប្បន្ននេះ។ ទន្ទឹមនឹងឯកសារជា សំណេរនៅលើថ្ម ក៏មានចម្លាក់ក្បាច់ក្បូរបង្ហាញ អំពីព្រឹត្តិការណ៍សង្គម ឬជាព័ត៌មានជាតិទាំង ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនិងសកម្មភាព កងទ័ពក្នុងការប្រយុទ្ធការពារប្រទេសជាតិ...។ តើសកម្មភាពនិងវិធីនៃការរៀននោះមានដូច ម្តេចខ្លះ?
តាមធម្មតា ផ្ទាំងឯកសារតាមប្រាង្គប្រាសាទ បុរាណនានារបស់ខ្មែរ គឺអ្នកចេះអក្សរក៏រៀនបាននិងអ្នកអត់ចេះអក្សរក៏រៀនបានដែរ។ ចំពោះអ្នក ចេះអក្សរគឺគេអានអក្សរតាមសិលាចារឹកដោយ មានការបកប្រែបានដឹងខ្លឹមសារ ឬជាពាក្យបណ្ដាំ របស់បុព្វបុរសថាយ៉ាងណាៗបានយល់ច្បាស់ រហ័សទាន់ចិត្ត។ បន្ទាប់មកគេសិក្សាតាមរយៈ ចម្លាក់ថ្មអំពីការងារសង្គម។ ប៉ុន្តែចំពោះអ្នក ដែលមិនចេះអក្សរវិញនោះ គឺគេមើលឃើញរួប ភាពនៃក្បាច់ចម្លាក់ទាំងអស់ ហាក់ដូចជាមានសកម្មភាពរស់រវើកតាមការងារសាមញ្ញរបស់ មនុស្សដែលហាក់ដូចជាគេឆ្លុះកញ្ចក់បានឃើញ និងបានយល់ច្បាស់ ឬបានជ្រួតជ្រាបយ៉ាងនោះដែរ។ គេមើលរូបភាពនេះក៏គេបានចេះចាំដូចជាការអានអក្សរដែរអីតើ។ ជាពិសេសឯកសារ ទាំងនោះក៏បានបង្ហាញអំពីប្រពៃណីទំនៀម ទម្លាប់នៃការប្រតិបត្តិសាសនានិងការធ្វើសក្ការបូជាព្រះអាទិទេពប្រកបដោយកាយវិការឱន លំទោននិងមានសីលធម៌ដែលទុកជាមេរៀន នៃអ្នកទស្សនាពិតប្រាកដ។
កត្ដាសំខាន់ម្យ៉ាងទៀត ចំពោះបញ្ហាស្ថាបត្យកម្មបុរាណដែលជាសំណង់អំពីថ្ម ក៏ជាមូលដ្ឋាន ដ៏សំខាន់នៃការសិក្សារបស់វិស្វករ សិល្បករ និង វិចិត្រករគ្រប់ជំនាន់ដែលជាឃ្លាំងចំណេះវិជ្ជាដ៏សំបូរបែបនិងមិនចេះរីងស្ងួត។ ឧទាហរណ៍៖ ពួកជាងសំណង់បានរៀនសូត្រពីប្រាង្គប្រាសាទ បុរាណតាមរយៈសំណង់មានការតម្រួតថ្មគរលើគ្នាដែល គិតតាមបច្ចេកទេសហៅថា ទីប្រជុំទម្ងន់ដែល ធានានូវភាពជាប់រឹងមាំ។ ជាក់ស្តែងដូចក្រុម ជាងតម្រៀបថ្មសម័យព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ក្នុងការសង់ស្ពានដូចជាស្ពានកំពង់ក្តីជាដើម គឺ ជាបច្ចេកទេសដ៏ឆ្នើមបំផុតទុកជាមេរៀនគំរូដ៏ សំខាន់។ ដោយឡែកក្រៅពីសំណង់ថ្មក៏គេ ឃើញក្បាច់ចម្លាក់ទាំងឡាយនៅលើជញ្ជាំង ប្រាសាទក៏ជាមេរៀនដល់សិល្បករនិងវិចិត្រករ សិក្សាបន្ដផងដែរ។ ដូចជាក្បាច់ចម្លាក់ប្រាសាទ បន្ទាយស្រីជាចម្លាក់មេសម្រាប់អ្នកសិក្សាគ្រប់ ជំនាន់ រៀនសូត្រនិងត្រងត្រាប់ចម្លងយកទៅ ប្រើប្រាស់រហូតដល់បច្ចុប្បន្ននេះ។
សរុបសេចក្តីមក គ្រប់ប្រាង្គប្រាសាទបុរាណ ទាំងអស់ រចនាប័ទ្មនៃការកសាងដោយថ្មព្រម ទាំងក្បាច់ចម្លាក់សិលាចារឹករូបភាពនិងបដិមាទាំងអស់បានបន្សល់ទុកជាផ្ទាំងឯកសារនៃបុព្វបុរសទុកឲ្យកូនចៅខ្មែរគ្រប់ជំនាន់ទាំងអស់សិក្សារៀនសូត្រនិងបន្ដកែលម្អវប្បធម៌របស់ជាតិស្របតាមតម្រូវការនៃកាលៈទេសៈ ដើម្បីវឌ្ឍនភាពនៃជាតិខ្មែរ៕
ឥន្ទ្រីយ៍ខ្មៅ
0 Comments