ក្នុងឃ្លានៃកំណាព្យបុរាណបានពោលថា៖ "ទោសខ្លួនឯងមើលមិនយល់ ទោសគេតូចសោតសល់ រមិលយល់ប៉ុនទាំងភ្នំ"។ បុរាណាចារ្យបានកត់សម្គាល់អំពីចរិតរបស់មនុស្សដែលគ្របដណ្ដប់ដោយការលោភលន់ចង់បាន, ការខឹងក្រោធនិងការវង្វេងឬជាការភាន់ច្រឡំជាបុគ្គលមានចរិតតាមបែបអាត្មានិយមហៅថា អត្តទត្ថបុគ្គល និងមានសកាយទិដ្ឋិមានះតាមរយៈការលើកកម្ពស់ខ្លួនឯងដោយបានសម្លឹងឃើញទោសកំហុសរបស់គេ ហើយបានកប់បំភ្លេចនូវទោសកំហុសរបស់ខ្លួន។
តាមរយៈសុភាសិតបរទេសមួយឃ្លាពោលថា "មនុស្សម្នាក់ៗគិតតែប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនតែសម្រាប់ព្រះអាទិទេពទើបគិតពីប្រយោជន៍ទូទៅ"(Chacun pour soit et Dieu pour tout)។ ដោយសារតែមនុស្សគិតអំពីផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនយ៉ាងនេះហើយទើបមនុស្សមានរោគចិត្តដ៏ធំមួយហៅថា"លោភៈ"មកគ្របដណ្ដប់បិទបាំងធម្មជាតិរបស់ខ្លួនទាំងបីជាលក្ខណៈទៀងទាត់នោះ គឺ អនិច្ចំ, ទុក្ខំ និងអនត្តា។ ហេតុនេះហើយទើបមនុស្សចេះតែមើលឃើញនូវអ្វីដែលជាទោសកំហុសនិងការឆ្គាំឆ្គងរបស់គេច្រើនជាងមើលឃើញទោសកំហុសផ្ទាល់ខ្លួន។ មានន័យថា "ទោសគេតូចសោតសល់ រមិលយល់ប៉ុនទាំងភ្នំ"។ ដោយឡែកចំពោះទោសកំហុសរបស់ខ្លួននោះ បែរជាមានការអធ្យាស្រ័យទៅតាមការសម្របសម្រួលឲ្យមានការលើកលែងឬមានការធូរស្បើយទៅវិញ។
ក្នុងការរំពៃគន់មើលទោសកំហុសរបស់អ្នកដទៃនោះ ក្នុងទ្រឹស្តីព្រះពុទ្ធសាសនាបានបញ្ជាក់ថា ជាឥរិយាបថមិនល្អនោះទេ ព្រោះវាពំុមានអ្វីក្រៅពីការបង្កជំលោះឬបង្កើតនូវវិបត្តិទំនាស់នោះឡើយ។ ប៉ុន្តែលោកបានណែនាំថា ឲ្យបុគ្គលមើលឃើញអំពីកំហុសខ្លួនឯងជាមុនសិនគឺមុននឹងមើលនូវកំហុសរបស់អ្នកដទៃ។ ជាពិសេសលោកអ្នកប្រាជ្ញបានបង្ហាញបន្ដទៀតថា៖ ទោសកំហុសរបស់អ្នកដទៃចូរយើងមានការអធ្យាស្រ័យឲ្យគេ ប៉ុន្តែយើងមិនអធ្យាស្រ័យនូវទោសកំហុសរបស់ខ្លួនឯងនោះទេ។ បានសេចក្តីថា យើងត្រូវតែមានការរឹតបន្ដឹងវិន័យខ្លួនឯង ឬយើងត្រូវតែសម្លឹងរំពៃមើលកំហុសខ្លួនឯងឲ្យបានដិតដល់។ ទន្ទឹមនេះដែរ យើងត្រូវតែមានការកែលម្អខ្លួនឯងដើម្បីកុំឲ្យមានកំហុសដដែលកើតមានឡើងវិញ។ ជាមួយនេះផងដែរ ក៏យើងព្រមទទួលនូវការរិះគន់ពីគេដូចពាក្យចាស់ពោលថា "គេនិន្ទាឲ្យយើងរស់ បើសរសើរលើកខ្ពស់ទុកដូចឲ្យស្លាប់"។ លើសពីនេះទៅទៀតពាក្យចាស់បានធ្វើការអប់រំថា កាលណាមនុស្សបានដឹងនូវកំហុសរបស់ខ្លួន ប្រាកដជាមានការកែប្រែ ព្រោះគេធ្លាប់់ធ្វើខុស នោះទើបគេរកត្រូវឃើញ។ ម្យ៉ាងទៀតគេតែងយល់ថា អ្វីដែលជាកំហុសនោះ វាជាបទពិសោធន៍ដើម្បីរកឃើញនូវចំណុចត្រឹមត្រូវឬចំណុចល្អបន្ដទៅមុខទៀត។
ជាធម្មតា មនុស្សតែងមានកំហុសដោយគ្រាន់តែមានកំហុសតូចឬធំប៉ុណ្ណោះ។ ចំពោះការផ្តល់នូវការអធ្យាស្រ័យវាជារបស់ឋានសួគ៌ឬវាជារបស់មានតម្លៃបំផុត។ ការអត់ឱនឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមកនេះ វាជាប្រភពនាំមកនូវការបញ្ចប់បញ្ហាទំនាស់ ឬហៅថា មានសនិ្តភាពក្នុងជីវិតពិតប្រាកដ។ នៅក្នុងការទេសនារបស់ព្រះមហាអគ្គបណ្ឌិតធម្មាចារ្យ ប៊ុត សាវង្ស បានឲ្យដឹងថា មុននឹងយើងខឹងទៅលើជនណាម្នាក់នោះ យើងគប្បីសម្លឹងមើលនូវអំពើល្អរបស់គេកន្លងមកដែលមានមកលើខ្លួនយើង។ នៅពេលដែលយើងរកឃើញនូវអំពើល្អរបស់គេហើយនោះ ប្រាកដជាកំហឹងទាំងនោះវាបានរសាយទៅវិញ។ ជាក់ស្តែងដូចម្ដាយនិងកូនពាក្យចាស់បានពោលថា "ខឹងឆាប់រសាយ" ព្រោះជាការគិតឃើញនូវចំណុចល្អរវាងគ្នានឹងគ្នាហ្នឹងឯង។
ដូចនេះ ប្រការដែលល្អសម្រាប់អប់រំខ្លួន តាមរយៈទ្រឹស្តីនៃពុទ្ធសាសនានោះ គឺឲ្យយើងមានការអធ្យាស្រ័យចំពោះកំហុសឆ្គងរបស់អ្នកដទៃ ប៉ុន្តែចំពោះខ្លួនយើងវិញ យើង គប្បីមិនត្រូវមានការអធ្យាស្រ័យឡើយ គឺត្រូវរឹតបន្ដឹងជានិច្ច។ ដូចពាក្យចាស់បានពោលថា "លាងគូទខ្លួនឯងឲ្យជ្រះសិន មុននឹងលាងគូទឲ្យគេ"។ ត្បិតខ្លួនយើងក៏មានកំហុសច្រើនដែរ ហើយដែលយើងមានលទ្ធភាពដុសសំអាតខ្លួនឯងជាជាងខ្លួនឯងនៅមានការប្រឡាក់ស្រកេកស្រកាកហើយទៅព្យាយាមលាងជម្រះឲ្យគេនោះ ពិតជាពុំមានប្រសិទ្ធភាពនោះឡើយ៕
លី ហាក់សេង
0 Comments