តាមរយៈហិណ្ឌូសាសនាក្នុងសង្គមខ្មែរបុរាណជាពិសេសនៅសម័យអង្គរចាប់ពី គ.ស៨០២ ដល់ គ.ស១៤៣២ គឺមានរយៈពេល៦៣០ឆ្នាំដែលនគរខ្មែរយើងបានជួបនូវភាពរីកចម្រើនរុងរឿងដល់កំពូល។ តាមការនិយមនៃជំនឿបែបព្រហ្មញ្ញ សសនា ឬជាសាសនាហិណ្ឌូនោះគឺមានការគោរពព្រះអាទិទេពសំខាន់ៗ ៣អង្គពីសំណាក់បុព្វបុរស ឬពីដូនតាខ្មែរ មាន ព្រះព្រហ្ម, ព្រះវស្ណុ ឬព្រះនារាយណ៍ និងព្រះឥសូរ ឬព្រះសិវៈ។ ក្នុងខណៈនេះខ្ញុំនឹងធ្វើការរៀបរាប់អំពីឥរិយាបថរបស់ព្រះវិស្ណុក្នុងសិល្បៈខ្មែរបុរាណដូចតទៅ ៈ
មុននឹងបង្ហាញអំពីឥរិយាបថតាមរយៈបដិមាដ៏សំខាន់ៗស្តីពីព្រះវិស្ណុនោះយើងគប្បីដឹងអំពីព្រះនាមជាច្រើន និងតួនាទីរបស់វិស្ណុជាមុនសិន។ ព្រះវិស្ណុមានព្រះនាមដែលគេសម្រាប់ហៅ ឬជាការសម្គាល់ដូចជា នារាយណ៍, ភគវន្ត, ហរិ, អានន្ត។ ប៉ុន្តែព្រះនាមប្រកបដោយប្រជាប្រិយរបស់ព្រះអង្គដែលគេនិយមហៅញឹកញាប់នោះគឺ ព្រះវិស្ណុ និងព្រះនារាយណ៍។ បានសេចក្តីថា ព្រះវិស្ណុគឺជាព្រះនារាយណ៍ ឬព្រះនារាយណ៍ជាព្រះវិស្ណុ។ ជាមួយនេះដែរគេតែងបានយល់យ៉ាងច្បាស់ប្រកដោយជំនឿក្នុងសាសនាព្រាហ្មណ៍ថា ព្រះអង្គមានតួនាទីជាអ្នកថែរក្សាការពារ-រៀបចំលោក ក្រោយពីផែនដីកើតហើយ។ ព្រះនារាយណ៍ ឬព្រះវិស្ណុមានមហេសី ពីរអង្គគឺ ព្រះនាងស្រីុ និងព្រះនាងលក្ស្មីហើយដែលមាន បុត្រម្នាក់ឈ្មោះកាម។ ព្រះនាងស្រីុតំណាងអោយសោភណភាព និងព្រះនាងលក្ស្មីតំណាងអោយទ្រព្យសម្បតិ្ត។ ជាសក្ខីភាពនៃព្រះសកម្មភាពរបស់ព្រះវិស្ណុក្នុងការជួយទ្រទ្រង់លោក ឬថែរក្សាការពារលោកនោះ គឺក្នុងទេវតានៃព្រហ្មញ្ញ សាសនាបានបង្ហាញអំពីអវតារ (ការបែងភាគ)ទាំង១០របស់ព្រះវិស្ណុ។
បន្ទាប់ទៅនេះយើងនឹងបង្ហាញអំពីឥរិយាបថរបស់ព្រះវិស្ណុក្នុងសិល្បៈខ្មែរបុរាណតាមរយៈបដិមានិងក្បាច់ចម្លាក់តាមជញ្ជាំងប្រាសាទនានា។ ជាដំបូងយើងឃើញរូបរាងនៃព្រះវិស្ណុគឺជារូបមនុស្សមានក្បាលមួយមានដៃបួនកាន់ថាសមួយ (កងចក្រ),ស័ង្ខមួយ, មោងមួយ,ដីដុំមូលមួយ និងមានពាក់មួក។
ចំពោះឥរិយាបថជាច្រើនរបស់ព្រះវិស្ណុតាមរយៈសិល្បករឆ្លាក់ ឬកសាងបដិមាឡើងនោះ មានលក្ខណៈសំខាន់ៗដូចជា ៈ
១-នៅលើភ្នំមន្ទរៈ គឺជាការបំពេញភារកិច្ចដ៏ធំមួយរបស់ព្រះវិស្ណុដែលព្រះអង្គជាអធិបតីនៃការបញ្ជា និងជាការសម្របសម្រួលអោយមានពិធីកូរសមុទ្រទឹកដោះ។ រូបភាពនេះមាននៅថែវខាងកើតឆៀងខាងត្បូងនៃប្រាសាទអង្គរវត្ត។ ជាពិសេសចម្លាក់នេះឋិតនៅតាមប្រាង្គប្រាសាទជាច្រើនទៀតផងដែរសិល្បករបានបន្តការចេះចាំនិងកសាងចម្លាក់កូរសមុទ្រទឹកដោះ។
២-ព្រះនារាយណ៍ ផ្ទំលើគ្រែនាគអានន្តបណ្តែតខ្លួនលើផ្ទៃជលសា ហើយដែលមានផ្កាឈូកដុះចេញពីផ្ចិតរបស់ព្រះអង្គទៀតផង។ ជាមួយនេះដែរផ្កាឈូកនោះជាបល្ល័ង្កនៃការគង់ប្រថាប់របស់ព្រះព្រហ្មនាពេលនោះដែរ។
៣-ចម្លាក់បង្ហាញអំពីព្រះវិស្ណុជិះគ្រុឌ ព្រោះគ្រុឌជាយានជំនិះរបស់ព្រះអង្គក្នុងការធ្វើដំណើរតាមផ្លូវអាកាស។
៤-ចម្លាក់ព្រះវិស្ណុទ្រង់ឈរដែលមានដងខ្លួនត្រង់ដូចជាចម្លាក់ព្រះវិស្ណុ នៅខាងមុខសាលាខេត្តកណ្តាលបច្ចុប្បន្ននេះជាដើម។
៥-ព្រះហរិ ហរៈ គឺបដិមាដែលបានបញ្ជាក់អំពីព្រះភក្ត្រ ម្ខាងជាព្រះវិស្ណុ(ខាងឆ្វេង)ហៅថា ហរិ ឯខាងស្តាំជាព្រះភក្ត្រព្រះឥសូរដែលគេហៅថា ហរៈ។
៦-ចម្លាក់ព្រះនារាយណ៍(វិស្ណុ)ឈរអង្កុញជើងតាមបែបសម្តែងឫទ្ធិក៏ថាបាន ឬជាទម្រង់នៃឥរិយាបថក្នុងការជិះគ្រុឌហោះហើរលើអាកាសក៏ថាបាន។
សរុបមកបុព្វបុរស និងដូនតាខ្មែរពីបុរាណមានជំនឿយ៉ាងក្រៃលែងទៅលើមហិទ្ធិឫទ្ធិរបស់ព្រះវិស្ណុដែលព្រះអង្គជាអ្នកថែរក្សាលោកអោយមានវឌ្ឍនភាព។ ជាក់ស្តែងតាមរយៈការមានជំនឿទៅព្រះវិស្ណុពីព្រះបាទសុរិយាវរ្ម័នទី២បានដឹកនាំកសាងប្រាសាទអង្គរវត្តដ៏ល្បីល្បាញបំផុត។ ជាពិសេសក្រោយពីព្រះអង្គយាងចូលទិវង្គតទៅគេបានថ្វាយព្រះបច្ឆាមរណនាមព្រះអង្គថា ព្រះបរមពិស្ណុលោកតរៀងមក៕
ឥរិយាបថរបស់ព្រះវិស្ណុ ក្នុងសិល្បៈខ្មែរបុរាណ
0 Comments