សិល្បៈបដិមាតំណាងអោយសម្ព័ន្ធភាពជាទីសក្ការបូជា របស់ដូនតាសម័យអង្គរ គឺការផ្គុំ ឬជាការបំព្រួញនៃរូបចម្លាក់អាទិទេពទាំងបីអង្គ អោយឋិតនៅជាមួយគ្នា ឬនៅកៀកគ្នា ហៅថា ត្រីមូរតិហិណ្ឌូ។ តើត្រីមូរតិហិណ្ឌូមានអាទិទេពអង្គណាខ្លះ?
គ្រាន់តែឃើញចម្លាក់បដិមាដែលសិល្បករខ្មែរបានកសាងឡើងរួមគ្នានៃអាទិទេពសំខាន់ៗទាំងបីអង្គនោះគឺ គេយល់ថា ជាសិល្ប៍វិធីដ៏សំខាន់មួយនៃឧត្តមគតិបុព្វបុរសខ្មែរក្នុងការបង្រួបបង្រួមជំនឿនៃសាសនាហិណ្ឌូអោយមូលត្រកូលជាមួយគ្នា ឬហៅថា ជាការបង្កើតនូវសាមគ្គីភាពនៃហិណ្ឌូបរិស័ទពិតប្រាកដ។ មុននឹងបង្ហាញអាទិទេពនៃត្រីមូរតិ ហិណ្ឌូនេះ យើងគប្បីុយល់ឃើញកាលពីគ្រាបុរេអង្គរនោះមានបដិមាមួយដ៏ល្បីល្បាញគឺការផ្តុំអាទិទេព២អង្គបង្កើតបានជាអាទិទេពតែមួយហៅថា ព្រះហរិហរៈ។ បដិមានេះតំណាងអោយព្រះភក្ត្រព្រះឥសូរនៅខាងស្តាំ និងព្រះភក្ត្រព្រះនារាយណ៍នៅខាងឆ្វេង។ នេះជាបដិមាតំណាងអោយការរួបរួមរវាងព្រាហ្មណ៍បរិស័ទអោយមានភាពជឿជាក់លើបដិមានៃព្រះអាទិទេពតែមួយជាមួយគ្នា។
ចំពោះសំណង់ប្រាង្គប្រាសាទវិញដែលមានភាពលេចធ្លោប្រកបដោយភាពល្បីល្បាញក្នុងការបង្រួបបង្រួមជំនឿនោះគឺ ប្រាសាទបន្ទាយស្រីតែម្តង។ បានសេចក្តីប្រាង្គប្រាសាទក្នុងបរិវេណប្រាសាទបន្ទាយស្រីដែលកសាងក្នុងសតវត្សរ៍ទី១០ នោះមានប្រាង្គ៣សំខាន់គឺ ប្រាង្គខាងជើងជាមណ្ឌលនៃការធ្វើសក្ការបូជាដល់ព្រះនារាយណ៍,ប្រាង្គកណ្តាលគឺជា មណ្ឌលនៃការធ្វើសក្ការបូជាព្រះឥសូរ និងប្រាង្គខាងត្បូងជាមណ្ឌលនៃការធ្វើសក្ការបូជាព្រះព្រហ្ម។ ដូចនេះគឺបូជនីយដ្ឋាននៃប្រាសាទបន្ទាយស្រីជាទីប្រជុំនៃនិកាយទាំង៣នៃសាសនាព្រាហ្មណ៍ ឬសាសនាហិណ្ឌូ។ ជាពិសេសសាសនាព្រាហ្មណ៍ និងសាសនាហិណ្ឌូ គឺតែងមានអាទិទេពសំខាន់ៗទាំងអង្គដូចរៀបរាប់ខាងលើនេះដូចគ្នា។
ដូចនេះចំពោះបដិមាតំណាងតាមបែបបំព្រួញហៅថា ត្រីមូរតិ ហិណ្ឌូដូចបានភ្ជាប់រូបថតមកជាមួយនឹងអត្ថបទនេះ បានដកស្រង់ចេញពីឯកសារឈ្មោះថា “យើងទៅទស្សនាសារមន្ទីរជាតិ” ទំព័រ២៣ បានអោយដឹងថា មានប្រភពពីខេត្តបាត់ដំបង កសាងឡើងចុងសតវត្សរ៍ទី១០ ដែលមានកម្ពស់១០៦ស.ម មានន័យថា ជាការឆ្លាក់ ឬសូន្យរូប៣នៅជាមួយគ្នាក្នុងផែននៃបល្ល័ង្កតែមួយ។ ក្នុងនោះគេបានដឹងថា នៅកណ្តាលមានមុខមនុស្ស៥គឺ ជាតំណាងព្រះភក្ត្រព្រះឥសូរ ព្រោះគេឃើញភ្នែក៣គឺភ្នែកមួយនៅលើថ្ងាស និងមានចំណិតព្រះច័ន្ទនៅលើផ្នួងសក់។ ចំណែកឯចម្លាក់នៅជាប់ចំហៀងខាងស្តាំគឺតំណាងព្រះព្រហ្ម ព្រោះគេឃើញមនុស្សម្នាក់មានមុខ៤។ រីឯចំហៀងខាងឆ្វេងជាប់នឹងព្រះឥសូរគឺព្រះនារាយណ៍តែបច្ចុប្បន្ននេះបាត់ព្រះកេសទៅហើយដោយនៅសល់តែដៃ៣ប៉ុណ្ណោះ។
ចម្លាក់អាទិទេពទាំង៣អង្គឋិតនៅលើបល្ល័ង្កតែមួយនេះគេហៅថា ត្រីមូរតិ ហិណ្ឌូដែលសិល្បករខ្មែរបានកសាងឡើងក្នុងវត្ថុបំណងនៃការគោរពឬធ្វើសក្ការបូជាក្នុងទីតែមួយ ឬក្នុងពេលតែមួយនិងជាអាទិទេពរួមគ្នា។ ការរួបរួមនៃបដិមាតំណាងអាទិទេពទាំង៣ក៏មានន័យថា ជាសម្ព័ន្ធ ភាពនៃជំនឿដ៏ពិសិដ្ឋបំផុតក្នុងសង្គមខ្មែរក្នុងចុងសតវត្សរ៍ទី១០ នៃគ្រិស្តសករាជ។ ចំពោះឧត្តមគតិដូនតាក្នុងការសាងសង់ប្រាសាទបន្ទាយស្រី និងចម្លាក់តំណាងត្រីមូរតិ ហិណ្ឌូនេះសុទ្ធតែឋិតនៅពេលខាងចុងសតវត្សរ៍ទី១០ដូចគ្នា។
សុរបសេចក្តីមកទាំងមរតកនៃប្រាសាទបន្ទាយស្រីនិងបដិមាត្រីមូរតិនេះតែងមានអត្ថន័យដូចគ្នាគឺជាការសង្ខេបដោយបំព្រួញខ្លីនៃអាទិទេពដ៏ស័ក្តិសិទ្ធិក្នុងសាសនាព្រាហ្មណ៍និងហិណ្ឌូសាសនាក្នុងការជួយថែរក្សាទឹកដី និងមនុស្សជាតិនៃសង្គមខ្មែរអោយជួបតែសេចក្តីសុខចម្រើនមានវឌ្ឍនភាពព្រមទាំងសិរីមង្គលតរៀងទៅ៕
អ្វីទៅ ជាអាទិទេពត្រីមូរតិហិណ្ឌូសម័យអង្គរ?
0 Comments